گرفتگی عضلات یکی از مشکلات رایجی است که بسیاری از مردم هر از گاهی به آن دچار میشوند. این مشکل گاه به اندازه‌ای شدید می‌شود که زندگی فرد را مختل می‌کند و نمی‌تواند حرکت کند. با وجود اینکه گرفتگی عضلات مشکلی تقریبا همه‌گیر است، راه‌های درمانی ساده‌ای دارد. در این مقاله، ابتدا توضیح می‌دهیم که اسپاسم عضلانی چیست. سپس، نحوه درمان گرفتگی عضلات را شرح می‌دهیم. پس اگر شما هم لحظات دردناک بسیاری را به دلیل گرفتگی عضله‌ها تجربه کرده‌اید، تا پایان این مقاله با ما همراه شوید.
اسپاسم عضلانی چیست؟
قبل از اینکه بخواهیم درباره گرفتگی عضلات و روش‌های درمانی آن توضیح بدهیم، باید بدانید که اسپاسم عضلانی چیست. اسپاسم عضلانی یا همان گرفتگی عضلات به گرفتگی‌های غیرقابل کنترل و دردناک عضلات گفته می‌شود که به صورت ناگهانی اتفاق میفتند.
علائم گرفتگی عضلات
گرفتگی عضلات زمانی اتفاق میفتد که یک یا چند ماهیچه یا بخشی از آن منقبض و سفت می‌شود. در این حالت، شما نقشی در سفت شدن عضله ندارید و نمی‌توانید درد ناشی از آن را آرام کنید. درد گرفتگی عضلات گاهی خفیف است و گاهی بسیار شدید می‌شود. عضله‌ای که دچار اسپاسم شده ممکن است کمی برآمده شود و احتمالا بتوانید این برآمدگی را با لمس کردن حس کنید. اسپاسم معمولا از چند ثانیه تا ۱۵ دقیقه یا بیشتر از آن طول می‌کشد و ممکن است شدت و ضعف پیدا کند. اکثرا ورزشکاران و بدنساز ها دچار این گرفتگی ها میشوند و می توانند از انواع مکمل بدنسازی استفاده کنند.
دلایل گرفتگی عضلات بدن
علت دقیق گرفتگی عضلات هنوز هم برای دانشمندان مشخص نشده اما برخی از کارشناسان معتقدند که گرفتگی عضله‌ها به یکی از دلایل زیر رخ می‌دهد:
- حرکات کششی انجام نمی‌شوند یا آنها را به درستی انجام نمی‌دهید؛
- خستگی عضلانی؛
- ورزش کردن در زمان نامناسب و گرما؛
- کم‌آبی بدن؛
- کاهش الکترولیت‌ها یا املاح و مواد معدنی مانند پتاسیم، منیزیم و کلسیم در بدن شما؛
- ترشح غیرارادی هومون‌ها عصبی؛
- آسیب‌های عصبی ناشی از انجام نادرست حرکات ورزشی؛
- کاهش خون‌رسانی و نرسیدن خون کافی به عضلات؛
- استرس؛
- انجام حرکات ورزشی شدید؛
- مصرف مشروبات الکلی؛
- سیروز کبدی؛
- نارسایی مزمن کلیه؛
- همودیالیز؛
- درمان سرطان؛
- بیماری‌های عروقی؛
- بیماری پارکینسون؛
- بیماری شریان محیطی؛
- سندرم پاهای بی‌قرار؛
- بارداری به خصوص در مراحل آخر؛
- بیماری نورون حرکتی
- بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک ؛
- تحریک یا فشرده شدن عصب نخاعی؛
- سخت شدن سرخرگ‌ها؛
- تنگی کانال نخاعی؛
- بیماری تیروئید و مشکلات هورمونی؛
- عفونت‌های مزمن؛
- بیماری انسداد مزمن ریه؛
- بیماری مزمن کلیه و نارسایی کلیه
- دیابت به‌ویژه دیابت نوع ۲؛
- فیبرومیالژیا.
بیشتر بخوانید: راه های عضله سازی بدن
همان‌طور که گفتیم، گرفتگی عضلات در پا بیش از سایر اعضای بدن اتفاق میفتد. علل احتمالی این گرفتگی در شب عبارت‌اند از:
- نشستن برای مدتی طولانی در روز؛
- بیش از حد از عضلات کار کشیدن؛
- ایستادن یا کار کردن روی زمین بتنی؛
- نشستن به روش نامناسب.
استرس یا استفاده طولانی‌مدت از یک عضله نیز ممکن است باعث گرفتگی عضلات پا در حین یا بعد از تمرین شود. گرفتگی عضلات اغلب ورزشکاران را تحت تأثیر قرار می‌دهد، به خصوص در شروع یک فصل، اگر بدن آنها در شرایط نامناسب قرار داشته باشد.
علاوه بر این، مصرف برخی داروها ممکن است علت گرفتگی عضلات باشد. داروهایی که مصرف آنها گاهی باعث ایجاد گرفتگی می‌شود، عبارت‌اند از:
- ساکارز یا سوکروز آهن؛
- داروی استروژن کونژوگه؛
- داروی رالوکسیفن؛
- ناپروکسن؛
- تری‌پاراتاید.
بهترین تجربه خرید مولتی ویتامین خارجی خود را با دارولاین داشته باشید.
نواحی مستعد گرفتگی عضلات
هر عضله‌ای ممکن است دچار گرفتگی شود اما عضلات ساق پا، پا، پشت ران، جلوی ران و گردن بیش از همه مستعد این اسپاسم هستند.
گرفتگی عضلانی ممکن است در دیواره شکم، بازوها و دست‌ها نیز رخ بدهد. درد شدید ناشی از این گرفتگی می‌تواند در شب شما را از خواب بیدار کند یا راه رفتن را برایتان دشوار سازد.
افراد مسن بیشتر احتمال دارد گرفتگی عضلات پا را تجربه کنند. از دست دادن عضلات از اواسط دهه ۴۰ زندگی هر فرد شروع می‌شود و اگر فرد فعالیت بدنی نداشته باشد، این مشکل حادتر می‌شود. کاهش فعالیت بدنی یا نداشتن تحرک بدنی ممکن است خطر گرفتگی عضلات را افزایش دهد.
تحقیقات نشان می دهد که ۵۰ تا ۶۰ درصد از بزرگ‌سالان و ۷ درصد از کودکان گرفتگی عضلات را تجربه می‌کنند و احتمال ابتلا به آن با افزایش سن افزایش می‌یابد.
روش های درمان گرفتگی عضلات
درد ناشی از گرفتگی عضلات به اندازه‌ای است که شما به هر روشی برای تسکین آن فکر می‌کنید. در چنین شرایطی، باید خونسردی خود را حفظ کنید و یکی از روش‌های درمانی که در ادامه می‌خوانید را اجرا کنید. روش‌های درمانی پیشنهادی به ۳ دسته کلی تقسیم میشوند. گاهی درد گرفتگی عضله‌ها با روش‌های درمان خانگی آرام می‌شود. در برخی از مواقع نیز می‌توانید از طب سنتی و روش‌های درمانی آن کمک بگیرید. بیشتر انواع گرفتگی عضلات نیازی به مراقبت پزشکی ندارند و در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه از بین می‌روند. بااین‌حال، درمان‌های پزشکی به شما کمک می‌کنند تا احساس بهتری داشته باشید و زودتر به روال عادی زندگی خود بازگردید.
پیشنهاد دارولاین: خرید مکمل تقویت سیستم ایمنی بدن
درمان خانگی اسپاسم عضلانی
برای درمان گرفتگی عضلات می‌توانید روش‌های درمان خانگی را به کار ببرید. مهم‌ترین درمان‌های خانگی برای اسپاسم عضلانی را در ادامه می‌خوانید.
انجام حرکات کششی
هنگامی که گرفتگی عضلانی رخ می‌دهد، باید فعالیتی که باعث آن شده را متوقف کنید و انقباض عضله مقابل، این عضله را بکشید. به طور مثال، اگر عضله پشت ران شما گرفته است، عضلات جلوی ران خود را منقبض کنید و پای خود را به سمت سر بالا ببرید.
ماساژ دادن عضله
نحوه درمان گرفتگی عضلات با ماساژ دادن به این ترتیب است که عضله را به آرامی ماساژ می‌دهید. این کار را باید با استفاده از یک غلتک مخصوص ماساژ یا دستان خود انجام دهید. عضله مورد نظر را آن‌قدر ماساژ دهید تا شل شود.
استفاده از گرما
یکی دیگر از روش‌های خانگی برای رفع انقباض ماهیچه استفاده از گرماست. گرم کردن عضله بلافاصله پس از شروع اسپاسم می‌تواند به تسکین درد ناشی از گرفتگی عضلات کمک کند چون این کار به شل یا باز شدن عضله کمک می‌کند. برای گرم کردن عضله می‌توانید از کیسه آبگرم یا پد گرم‌کننده استفاده کنید یا دوش آب گرم بگیرید.
کمک گرفتن از سرما
استفاده از سرما یک راه عالی دیگر برای درمان گرفتگی عضلات است. بعد از اینکه عضله را گرم کردید و درد آن کمتر شد، می‌توانید یک کیسه یخ بردارید و روی عضله گرفته شده قرار دهید. کیسه یخ را باید در حوله بپیچید. می‌توانید عضله را با کیسه یخ ماساژ دهید تا عضله شل شود.
بالا نگه داشتن عضله
اگر گرفتگی عضلات در ناحیه‌‌ای مانند ساق پاست که می‌توانید آن را بالا ببرید، آن را برای مدتی به سمت بالا نگه دارید. عضله را تا زمانی بالا نگه دارید که گرفتگی شروع به باز شدن کند.
نوشیدن آب
گاهی کم‌آبی علت گرفتگی عضلت است. در این صورت، باید آب کافی بنوشید. نوشیدن آب کافی در طول روز به پیشگیری از دردهای عضلانی کمک می‌کند. وقتی بدنتان کم‌آب می‌شود، سلول‌های ماهیچه نیز دچار کم‌آبی میشوند و تحریک‌پذیری و ناراحتی آنها بیشتر می‌شود.
مصرف مسکن
اگر گرفتگی عضلانی شما با وجود تمام درمان‌های خانگی ادامه یافته، باید از مسکن‌های ساده مانند ایبوپروفن استفاده کنید. مصرف این مسکن‌ها همراه با آب فراوان درد شما را کاهش می‌دهد.
خرید مکمل درمانی تخصصی اصل با قیمت مناسب از دارولاین.
درمان گرفتگی عضلات در طب سنتی
درمان گرفتگی عضله ها در طب سنتی روش‌های خاص خود را دارد. برخی از گیاهان دارویی می‌توانند دردهای عضلانی را کاهش دهند که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- نوشیدن دمنوش زنجبیل یا رزماری: زنجبیل سرشار از آنتی‌اکسیدان‌های فلاونوئیدی و ترکیبات ضدالتهابی قوی است که به طرز مؤثری عضلات گرفته در نواحی مختلف به‌ویژه ساق پا را شل می‌کنند. نوشیدن یک لیوان آب گرم همراه با ۲ قاشق چای‌خوری پودر زنجبیل و کمی عسل می‌تواند گرفتگی عضلات را فورا برطرف کند. رزماری هم خاصیت ضد التهابی دارد و مصرف دمنوش آن می‌تواند بسیاری از دردهای عضلانی را در مدتی نه چندان طولانی تسکین دهد.
- روغن درمانی: روش مهم دیگری که در طب سنتی برای درمان گرفتگی عضله ها به کار می‌رود، استفاده از روغن‌های گیاهی است. روغن‌های سیاه‌دانه و میخک را روی عضله منقبض شده بمالید و آن را کمی ماساژ دهید. در مدت کوتاهی درد برطرف می‌شود.
درمان پزشکی اسپاسم عضلات
برای درمان گرفتگی ماهیچه ها در موارد حادتر باید از روش‌های دارویی کمک بگیرید. در حقیقت، گاهی درد آن‌قدر شدید می‌شود که درمان خانگی یا روش‌های طب سنتی برای باز شدن عضله هیچ فایده‌ای ندارند. در این شرایط، داروها می‌توانند به درمان گرفتگی ماهیچه های شما کمک کنند. در وهله اول، مسکن‌ها تجویز میشوند که ممکن است به صورت قرص یا تزریقی باشند.
برخی از تحقیقات پزشکی نیز نشان می‌دهند که داروهای مسدودکننده کانال کلسیم، کاریسوپرودول و ویتامین ب۱۲ نیز به درمان گرفتگی عضلات کمک می‌کنند. مصرف ب کمپلکس نیز در درمان این عارضه تأثیر مهمی دارد. اگر هم در دوران بارداری دچار گرفتگی عضلات شوید، احتمالا پزشکتان از مولتی‌ویتامین‌ها برای درمان کمک می‌گیرد. توصیه میکنیم مقاله “ویتامین های مورد نیاز بدنسازی” را بخوانید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
گرفتگی عضلات به‌ویژه عضلات پا معمولا دلیل برای نگرانی ندارد اما گاهی اوقات، ممکن است انقباض ماهیچه‌ها نشان‌دهنده یک مشکل جدی و اساسی باشد. اگر گرفتگی عضله‌هایتان شدید است یا اغلب اتفاق میفتد، بهتر است که از یک پزشک برای درمان مشکل خود کمک بگیرید.
پیش از مراجعه به پزشک بهتر است که فهرستی از اطلاعات مفید برای درمان خود آماده کنید. این فهرست باید شامل موضوعات زیر باشد:
- علائم شما از جمله نشانه‌هایی که به نظر می‌رسد به دلیل قرار ملاقات شما با پزشک بی‌ارتباط باشند
- اطلاعات شخصی مهم مانند استرس‌های مهم، تغییرات اخیر زندگی‌تان و سوابق پزشکی خانوادگی شما.
- تمام داروها، ویتامین‌ها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید و دوزهای مصرف آنها.
- موقع مراجعه به پزشک باید از او این سؤالات را بپرسید:
- علت گرفتگی عضلات من چیست؟
- آیا دلایل احتمالی دیگری برای این گرفتگی وجود دارند؟
- به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
- برای درمان گرفتگی چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
این مقاله را از دست ندهید: روش های لاغری ران پا در سریعترین زمان ممکن!
در این شرایط باید هر سؤال دیگری که درباره درد ماهیچه‌ها به ذهنتان می‌رسد را هم از پزشک بپرسید. او نیز احتمالا از شما چنین سؤالاتی می‌پرسد:
- هر چند وقت یک‌بار دچار گرفتگی عضلات می‌شوید و درد ناشی از آن تا چه اندازه شدت دارد؟
- قبل از اینکه دچار گرفتگی عضلانی شوید، چه کارهایی انجام می‌دهید؟ آیا گرفتگی معمولا بعد از انجام حرکات ورزشی اتفاق میفتد؟
- آیا در هنگام استراحت بعد از فعالیت‌های ورزشی یا انجام دادن کارهای روزمره دچار گرفتگی عضلات می‌شوید؟
- آیا کشش و انجام حرکات کششی به باز شدن عضله های شما کمکی می‌کند؟
- آیا علاوه بر درد علائم دیگری نظیر ضعف یا بی‌حسی عضلات هم دارید؟
- آیا بعد از انجام فعالیت‌های ورزشی متوجه تغییراتی در ادرار خود شده‌اید؟
ممکن است پزشک برایتان دستور آزمایشاتی را بنویسد. این آزمایشات به او کمک می‌کنند تا علت زمینه‌ای درد عضلات را شناسایی کند. علاوه بر این، اگر مصرف داروها باعث گرفتگی عضلات شده باشد، ممکن است که پزشک دوز مصرفی آن را تنظیم کند یا داروی دیگری که عارضه کمتری دارد را به جای آن تجویز کند.
بیشتر بخوانید: انواع مکمل های بدنسازی و کاربرد آنها
نحوه پیشگیری از گرفتگی عضلات
معمولا سبک زندگی نادرست علت اصلی دردهای عضلانی است. بنابراین، پیشگیری از گرفتگی عضلات در وهله اول نیازمند این است که سبک زندگی خود را تغییر دهید. برای این منظور باید اقدامات زیر را انجام دهید:
- حرکات ورزشی بیشتری انجام دهید و سطح آمادگی جسمانی خود را افزایش دهید.
- حرکات کششی منظم را در برنامه تناسب اندام خود بگنجانید.
- هر زمان که ورزش می‌کنید، بدن خود را کاملا گرم و سرد کنید.
- قبل، حین و بعد از ورزش مقدار زیادی آب بنوشید.
- مطمئن شوید که رژیم غذایی سالم و سرشار از مواد معدنی و ویتامین‌های مختلف دارید. مصرف میوه‌ها، سبزیجات و حبوبات به پیشگیری از دردهای عضلانی کمک می‌کند.
- کفش‌های مناسب بپوشید و از پوشیدن کفش‌های پاشنه‌بلند خودداری کنید.
- هر روز مقدار زیادی آب بنوشید. ماهیچه‌ها برای فعالیت بهتر به مایعات نیاز دارند. این مایعات باید بدون کافئین یا الکل باشند.
- هر شب قبل از خواب، حرکات کششی انجام دهید.
- ورزش‌های سبک مانند دوچرخه‌سواری روی دوچرخه ثابت چند ثانیه پیش از خواب نیز به جلوگیری از گرفتگی عضلات در هنگام خواب کمک می‌کند.
سخن پایانی
گرفتگی عضلات یکی از مشکلات رایج این روزهای بیشتر مردم است. پشت میز نشستن‌های طولانی، کم‌تحرکی یا حتی انجام دادن حرکات ورزشی به روش‌های نادرست می‌تواند عضلات را منقبض کند و در نهایت دردهای شدیدی را ایجاد کند.
برای درمان دردهای عضلانی می‌توانید از روش‌های درمان خانگی، طب سنتی یا پزشکی کمک بگیرید. پیشگیری از گرفتگی عضلات نیز مستلزم این است که سبک زندگی خود را تغییر دهید و از روش‌هایی مانند نوشیدن آب کافی یا حرکات کششی گاه به گاه کمک بگیرید.