پس از ماه‌ها هوای ابری و بارانی، در تابستان فرصتی پیدا می‌کنیم تا زیر نور آفتاب دراز بکشیم و حمام آفتاب بگیریم اما آیا تاثیرات آفتاب گرفتن را می‌دانید؟ حمام آفتاب برای سلامت بدن و پوست مفید است یا مضر؟ در این مقاله، فواید و مضرات حمام آفتاب را توضیح می‌دهیم و راه‌هایی برای جلوگیری از خطرات این کار پیشنهاد می‌کنیم. پس تا پایان با ما همراه شوید.
فواید آفتاب گرفتن
زیر نور خورشید نشستن و حمام آفتاب گرفتن بهترین راه برای تأمین ویتامین‌های مورد نیاز بدن است. البته، فواید حمام آفتاب تنها به دریافت ویتامین‌ها محدود نمی‌شود. این نور زندگی‌بخش بیش از آنچه فکر می‌کنید برای سلامت بدن و پوست شما مفید است.
دریافت ویتامین D
اگر از کارشناسان سلامت و بهداشت فواید آفتاب گرفتن برای پوست را بپرسید، احتمالا اول از همه به دریافت ویتامین دی اشاره می‌کنند. ویتامین دی برای سلامت بدن و پوست شما ضروری است. این ویتامین در مواد غذایی نظیر ماهی، زرده تخم‌مرغ یا محصولات لبنی و برخی از مکمل‌ها وجود دارد اما چرا با وجود نور خورشید که منبعی رایگان برای دریافت ویتامین دی است، سراغ منابع دیگر برویم؟ از آن گذشته، با مصرف مواد غذایی یا مکمل‌ها نمی‌توانید ویتامین دی به اندازه کافی دریافت کنید. پس بهتر است وسایل لازم برای حمام آفتاب را آماده کنید و در اولین فرصت ممکن از تاثیرات آفتاب گرفتن بهره‌مند شوید.
کمک به سلامت مفاصل و استخوان‌ها
همان‌طور که گفتیم، مهم‌ترین فایده آفتاب گرفتن افزایش ویتامین دی در بدن است. این ویتامین جذب کلسیم روده‌ای را تنظیم می‌کند تا کلسیم و فسفر مورد نیاز برای تقویت استخوان‌ها تأمین شود. کودکانی که دچار کمبود ویتامین دی می‌شوند ممکن است به بیماری‌ها و مشکلاتی نظیر راشیتیسم یا پاهای کمانی دچار شوند. بزرگ‌سالان نیز در صورت کمبود ویتامین دی دچار بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان، التهاب مفصل یا آرتریت و استئومالاسی یا نرمی استخوان خواهند شد.
درمان افسردگی
آیا تابه‌حال به این فکر کرده‌اید که چرا در روزهای ابری و بارانی بیشتر دچار حس رخوت و افسردگی می‌شوید؟ این مسئله یک دلیل علمی دارد. نور خورشید باعث ترشح هورمون سروتونین در مغز می‌شود که بر خلق‌وخوی شما تأثیر می‌گذارد و به شما آرامش می‌دهد. روزهای ابری که نور خورشید کمتری دریافت می‌کنید، این میزان ترشح سروتونین در مغز شما کم می‌شود و در نهایت دچار افسردگی می‌شوید. پس در روزهای آفتابی تا جایی که می‌توانید حمام آفتاب بگیرید.
تنظیم خواب
ملاتونین هورمونی است که در بدن ترشح می‌شود و برای تنظیم خواب ضروری است. اغلب چند ساعت پس از غروب آفتاب احساس خواب‌آلودگی می‌کنیم چون بدن هنگام تاریک شدن هوا ملاتونین ترشح می‌کند. یکی از دلایلی که در تابستان کمتر حس خواب‌آلودگی داریم هم همین است. نور خورشید به بدن شما دستور می‌دهد که چه زمانی ملاتونین بیشتر و کمتر تولید کند که در نهایت ریتم شبانه‌روزی شما را کنترل می‌کند و باعث تنظیم برنامه خواب شما می‌شود.
تقویت دستگاه ایمنی بدن
مصرف ویتامین دی کافی عملکرد دستگاه ایمنی بدن را تقویت می‌کند و شما را از اختلالات خودایمنی در امان نگه می‌دارد. طبق تحقیقات دانشمندان، ویتامین دی برای سلامت دستگاه ایمنی بسیار ضروری است. برخی از دانشمندان معتقدند که کمبود ویتامین دی در بدن برای مدت طولانی به بروز بیماری‌هایی نظیر دیابت، آسم و روماتیسم مفصلی کمک می‌کند.
کاهش خطر زایمان زودرس
کمبود ویتامین دی در مادران باردار نیز با خطراتی همراه است. در صورتی که مادران باردار به اندازه کافی ویتامین دی دریافت نکنند، احتمال زایمان زودرس و عفونت‌های مربوط به زایمان در آنها افزایش می‌یابد. بنابراین، این افراد می‌توانند با حمام آفتاب در کنار دریافت مکمل‌های دارویی از سلامت خود و فرزندشان محافظت کنند.
مضرات و خطرات آفتاب گرفتن
هرچند نور خورشید برای سلامت بدن فواید بسیاری دارد اما نباید مضرات آفتاب گرفتن را نادیده بگیریم. در حقیقت، تاثیرات آفتاب گرفتن به همان اندازه که مثبت و مفید است می‌تواند مضر و خطرناک نیز باشد.
التهاب پوست
یکی از مهم‌ترین مضرات حمام آفتاب التهاب پوست و آفتاب سوختگی است. اگر بدون تجهیزات مورد نیاز برای حمام آفتاب، زیر نور خورشید بنشینید، در کمتر از ۱۵ دقیقه دچار آفتاب سوختگی می‌شوید. البته، این التهاب پوستی خود را تا ۲ الی ۶ ساعت بعدی خود را نشان نمی‌دهد اما پس از گذشت این مدت‌زمان آثار آفتاب سوختگی را می‌بینید. اگر هم نور خورشید بسیار شدید باشد احتمال آفتاب سوختگی متوسط یا درجه ۲ وجود دارد.
پیری زودرس پوست
یکی دیگر از خطرات آفتاب گرفتن برای پوست ابتلا به پیری زودرس پوست است. درصورتی‌که برای مدتی طولانی زیر نور خورشید باشید، در معرض اشعه ماوراءبنفش بیشتری قرار خواهید گرفت. این اشعه پیری پوست شما را تسریع می‌کند. در معرض نور خورشید بودن برای مدت‌زمانی طولانی سبب می‌شود که کم‌کم چین‌وچروک‌ها خود را نشان بدهند. تغییرات رنگ‌دانه‌ای به نام لکه‌های پیری نیز یکی دیگر از تاثیرات آفتاب گرفتن برای پوست شماست.
افزایش احتمال ابتلا به سرطان پوست
یکی دیگر از مهم‌ترین مضرات آفتاب برای پوست افزایش احتمال ابتلای شما به سرطان پوست است. اشعه ماوراءبنفش نور خورشید خطر ابتلا به ۳ نوع سرطان پوستی یعنی ملانوما، کارسینوم بازال و سرطان سلول سنگ‌فرشی را افزایش می‌دهد. این بیماری‌ها شایع‌ترین سرطان‌های پوستی هستند که آفتاب گرفتن برای مدت زمانی طولانی مهم‌ترین عامل ابتلای به آنهاست.
افزایش احتمال خطر آب مروارید چشم
خطرات آفتاب گرفتن به بیماری‌ها و مشکلات پوستی محدود نمی‌شوند. اشعه ماوراءبنفش نور خورشید می‌تواند به چشم شما نیز آسیب بزند. این اشعه احتمال ابتلا به بیماری‌های چشمی مانند آب مروارید و دژنراسیون ماکولا را افزایش می‌دهد.
راهکارهایی برای پیشگیری از عوارض آفتاب گرفتن
برای اینکه از خطرات آفتاب گرفتن در امان باشید، می‌توانید این روش‌ها را امتحان کنید:
- کرم ضدآفتاب بزنید. برای در امان ماندن از مضرات نور خورشید، ۱۵ دقیقه پیش از خروج از منزل از کرم ضدآفتابی که میزان SPF آن ۳۰ یا بالاتر است استفاده کنید. سعی کنید صورت و بدن خود را با این کرم کاملا بپوشانید. این کرم را باید به دست‌ها، پاها و حتی لب‌های خود نیز بمالید.
- از سولاریوم خودداری کنید. این کار علاوه بر خطرناک بودن، به‌ندرت نور UVB لازم برای تولید ویتامین دی را به بدن می‌رساند.
- اگر برای مدت زمانی طولانی زیر نور خورشید هستید، نوشیدن آب را فراموش نکنید.
- زمان مناسب را انتخاب کنید. در ساعاتی که نور خورشید شدیدتر می‌تابد آفتاب نگیرید. هنگام آفتاب گرفتن نیز از یک تایمر استفاده کنید تا نور خورشید را به اندازه کافی دریافت کنید.
- عینک و کلاه آفتابی را فراموش نکنید. عینک و کلاه آفتابی ابزاری مفید برای در امان ماندن شما از شر مضرات آفتاب گرفتن هستند.
- گوجه‌فرنگی بخورید. تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهد که گوجه‌فرنگی سرشار از لیکوپن است که به جلوگیری از التهاب پوستی ناشی از تابش اشعه ماوراءبنفش کمک می‌کند.
کلام آخر
حمام آفتاب گرفتن بهترین روش برای دریافت ویتامین دی و بهبود سلامتی است. بااین‌حال، اگر برای مدتی طولانی زیر نور خورشید باقی بمانید، اشعه ماوراءبنفش آن به سلامت پوست و بدن شما آسیب می‌رساند. پس بهتر است برای آفتاب گرفتن برنامه داشته باشید و از لوازم ضروری برای این کار به‌ویژه کرم ضدآفتاب استفاده کنید.