امروزه محصولات بهداشتی و کرم‌های مختلفی برای تقویت سلامت پوست و بهبود آن به کار می‌روند. یکی از این محصولات بهداشتی پرطرفدار پماد زینک اکساید است. فواید گوناگون این پماد برای شفاف‌تر شدن و درمان مشکلات پوستی باعث شده تا این محصول بهداشتی روزبه‌روز محبوبیت بیشتری پیدا کند. در این مقاله، توضیح می‌دهیم که پماد زینک چیست، چه کاربردهایی دارد و چگونه باید آن را مصرف کرد.
پماد زینک اکساید چیست؟
قبل از هر چیزی باید بدانید که پماد زینک چیست. پماد زینک اکساید نوعی پماد یا کرم است که برای درمان یا پیشگیری از تحریکات جزئی پوست مانند سوختگی، بریدگی و لکه‌های پوستی به کار می‌رود. برخی از انواع پماد زینک اکساید نیز به عنوان کرم ضد آفتاب استفاده می‌شوند.
ماده اصلی تشکیل‌دهنده این پماد یک ماده معدنی کم‌یاب به نام روی یا زینک است. بدن برای انجام بسیاری از عملکردها و فرایندهای ضروری خود به این ماده معدنی نیاز دارد. البته، بدن تنها به مقادیر اندکی از زینک نیاز دارد اما وجود آن برای فعالیت‌های حیاتی بدن ضروری است. زینک به حفاظت از عملکرد سیستم ایمنی، ساخت پروتئین و DNA، بهبود زخم‌ها، بهبود تقسیم سلولی و ارتباط میان سلول‌ها، کمک به رشد و تکامل فرد در دوران جنینی، نوزادی، کودکی و نوجوانی و تقویت حس چشایی کمک می‌کند. بر همین اساس، پماد زینک اکساید در تقویت پوست و بهبود وضعیت آن مؤثر است.
فواید پماد زینک برای پوست
زینگ اکساید از هزاران سال پیش در برنامه‌های بهداشتی و مراقبت از پوست به کار رفته است. اگرچه مشخص نیست که فواید این ماده برای اولین بار در چه زمانی کشف شد اما اعتقاد بر این است که قدیمی‌ترین و بهترین مرهم درمانی چاراکا سامهیتا یا همان طب باستانی هند برای درمان زخم‌ها این ماده معدنی بود. هندی‌ها در حدود ۵۰۰ سال پیش از زینک برای رفع آسیب‌های پوستی مانند سوختگی یا جای زخم، تحریکات پوستی و ترمیم زخم استفاده می‌کردند.
زینک اکساید به عنوان لایه‌ای محافظ روی پوست عمل می‌کند تا رطوبت آن را حفظ کند و در عین حال عوامل بیماری‌زا را از آن دور نگه دارد.
موارد استفاده پماد زینک اکساید
پماد زینک اکساید برای صورت فواید مختلفی دارد. این مزایا به علت وجود زینک در این پماد است. ین ماده معدنی در بهبود سلامت سلول‌های پوستی نقش مهمی دارد. به همین علت، بسیاری از کسانی که به سلامت پوست خود اهمیت می‌دهند از کرم یا پماد زینک استفاده می‌کنند. موارد استفاده این پماد را در ادامه می‌خوانید.
محافظت از پوست در برابر آفتاب سوختگی
محققان دریافته‌اند که زینک یا همان روی خاصیت طبیعی محافظت از پوست در برابر آفتاب دارد. اگر پوست شما با یک لایه سرشار از زینک اکساید پوشیده شود، اشعه‌های UVA و UVB نور خورشید را منعکس و جذب می‌کند. به این ترتیب، از ورود اشعه‌های مضر به پوست شما جلوگیری می‌کند. با این حال، کارایی این پماد کاملا به غلظت آن بستگی دارد.
محصولات مختلف ساخته شده به نام پماد زینک اکساید از درصدهای متفاوتی از زینک اکساید استفاده می‌کنند، به همین دلیل، تأثیر آنها متفاوت است. هرچه زینک اکساید موجود در این پماد که روی پوست شما مالیده می‌شود، بیشتر باشد، بیشتر از آن در برابر آسیب‌های خورشید محافظت می‌کند. معمولا کرم‌های ضد آفتاب حاوی ۲۵ تا ۳۰ درصد زینک اکساید هستند.
انواع روش های درمان آفتاب سوختگی را در این مقاله بخوانید.
کمک به درمان آکنه، جای جوش و جای زخم
مطالعات نشان داده که خواص ضد التهابی زینک می‌تواند آن را به ماده‌ای مفید برای درمان بیماری‌های التهابی پوست تبدیل کند. معمولا این ماده در کنار سایر ترکیبات ضد باکتری پماد زینک اکساید به کاهش درد، شدت و ظاهر جوش‌های آکنه کمک می‌کند. علاوه بر این، تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهند که استفاده موضعی از زینک اکساید به تنهایی یا در ترکیب با سایر عناصر می‌تواند در کاهش باکتری پروپیونی آکنه مؤثر باشد.
از آن گذشته، زینک بهترین ماده برای التیام جای جوش یا زخم روی پوست شماست. اگر از این ماده معدنی به صورت موضعی روی زخم‌ها استفاده شود، التهاب آن کاهش می‌یابد و حتی احتمال عفونت و دوباره زخم شدن پوست کمتر می‌شود. از آنجایی که زینک نقشی کلیدی در رشد سلولی بدن دارد، در صورت آسیب‌دیدگی پوست در اثر زخم یا جوش به پوست کمک می‌کند تا سریع‌تر خود را بازسازی کند. به این ترتیب، پوست ناحیه آسیب‌دیده زودتر ترمیم می‌شود و جای زخم و جوش سریع‌تر از بین می‌رود.
جلوگیری از عفونت باکتریایی پوست
پماد زینک اکساید دارای خواص ضد باکتریایی هم هست که به محافظت از پوست در برابر باکتری‌ها کمک می‌کند. دارا بودن این ویژگی به این معنا نیز هست که پماد زینک اکساید برای جلوگیری از خراب شدن یا آلوده شدن در اثر استفاده، به مواد نگهدارنده کمتری نیاز دارد.
علاوه بر این، پماد زینک می‌تواند به کاهش عفونت‌های ثانویه در پوست آکنه‌ای کمک کند. در نتیجه، زمانی که آکنه‌ها باعث ایجاد زخم‌های باز می‌شوند، این زخم‌ها کمتر عفونی می‌شوند. خواص ضد باکتریایی زینک اکساید آن را به یکی از رایج‌ترین مواد تشکیل‌دهنده پمادهای ضدعفونی‌کننده تبدیل کرده است.
ضد پیری و بهبود دهنده بافت پوست
با افزایش سن، تولید کلاژن و الاستین در بدن ما کاهش می‌یابد. این دو ماده پروتئینی پوست ما را انعطاف‌پذیر، محکم و جوان نگه می‌دارند. زینک با نقش مهمی که در تولید پروتئین دارد، در تقویت کلاژن و الاستین و کاهش خطوط صورت و چین و چروک‌های ناشی از افزایش سن نقش مهمی ایفا می‌کند. می توانید در مقاله “کلاژن چیست و چه فوایدی برای پوست دارد؟” مطالب بیشتری را هم بخوانید.
با وجود این، کاربرد زینک برای مقابله با آثار افزایش سن به همین جا ختم نمی‌شوند. این ماده ارزشمند کار یک آنتی‌اکسیدان را هم انجام می‌دهد. روی از لایه چربی پوست محافظت می‌کند و با رادیکال‌های آزاد که باعث تجزیه کلاژن و ایجاد نشانه‌های پیری در پوست می‌شوند، مقابله می‌کند.
مکمل های خوراکی روی هم می‌توانند مانند پماد زینک اکساید نشانه‌های پیری مانند لکه‌ها و خطوط چهره را کاهش دهند و به حفظ طراوت و شادابی پوست در طول سال‌های سال کمک کنند.
درمان تحریکات پوستی
برخی از مطالعات پژوهشگران نشان می‌دهند که پماد زینک اکساید می‌تواند به درمان تحریکات پوستی به ویژه اگزما در نوزادان و کودکان کمک کند. استفاده از این پماد برای نوزادان ۶ تا ۱۲ ماهه بیش از هر محصول بهداشتی دیگری از راش یا کهیر پوشک و سایر تحریکات پوستی ناشی از به کار بردن پوشک پیشگیری می‌کند.
کاربرد پماد زینک در رفع تیرگی پوست
کرم زینک اکساید برای رفع تیرگی پوست نیز به کار می‌رود. اگرچه این پماد پوست شما را کاملا سفید و روشن نمی‌کند اما اگر ملاسما یا لکه‌های تیره پوستی دارید، باید از این پماد به عنوان بخشی از روتین روزانه خود استفاده کنید.
پماد زینک اکساید برای لک صورت به اندازه‌ای مؤثر است که کارشناسان توصیه می‌کنند از کرم‌های ضد آفتاب دارای زینک اکساید یا حداقل این پماد استفاده کنید. یک کرم ضد آفتاب دارای زینک اکساید که دارای SPF 30 یا بالاتر است، در صورت استفاده روزانه می‌تواند از تیرگی بیشتر پوست شما جلوگیری کند. به یاد داشته باشید که حتی اگر در روزی بارانی یا برفی از خانه خارج می‌شوید، باز هم باید روی پوست صورت و دست‌ها این پماد یا کرم را بمالید.
نحوه مصرف پماد زینک اکساید بر روی پوست
روش مصرف پماد زینک مهم‌ترین نکته برای تأثیرگذاری این پماد است. بسیاری از کسانی که به توصیه پزشک از این پماد استفاده می‌کنند، از او نحوه مصرف این پماد را می‌پرسند. آنها این سؤال را هم از پزشک خود می‌پرسند که پماد زینک اکساید چه مدت روی پوست بماند؟
این پماد فقط برای استعمال خارجی است و به هیچ وجه نباید به عنوان دارویی خوراکی به کار رود. برای مصرف این پماد باید دستورالعمل‌های پزشک یا آنچه روی برچسب محصول نوشته شده را دنبال کنید.
دست‌های خود را قبل و بعد از مصرف بشویید. مقدار زیادی از این پماد را روی ناحیه آسیب‌دیده بمالید. نباید بعد از مالیدن پماد روی ناحیه آسیب‌دیده آن را با بانداژ یا پانسمان بپوشانید مگر اینکه پزشک یا کارشناس بهداشتی به شما چنین توصیه‌ای کرده باشد. این دارو به هیچ وجه نباید با چشم تماس پیدا کند. در صورت تماس این پماد با چشم باید آن را بلافاصله با مقدار زیادی آب خنک بشویید.
درباره استفاده از این پماد برای کودکان باید با پزشک اطفال خود مشورت کنید. با اینکه این پماد اثرات مثبتی روی پوست دارد اما باید برای مصرف کودکان احتیاط کرد. اگر فکر می‌کنید که این پماد را بیش از حد مصرف کرده‌اید، باید بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید.
در نهایت، توجه داشته باشید که پزشک این دارو را تنها برای استفاده شما تجویز می‌کند و نباید آن را با دیگران به اشتراک بگذارید.
پیشنهاد خرید از دارولاین: قرص تقویتی پوست
عوارض جانبی پماد زینک اکساید
به طور کلی، کارشناسان معتقدند که پماد زینک اکساید غیرحساسیت‌زا و غیرکومدون‌زا است. غیرکومدون‌زا بودن یک محصول بهداشتی به این معناست که منافذ پوست را مسدود نمی‌کند یا باعث تحریک پوست نمی‌شود. استفاده از پماد زینک به طور کلی بی‌خطر است با این حال، این ترکیب می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک مانند تورم، خارش یا سوزن سوزن شدن در برخی افراد شود. کسانی که پوست حساسی دارند یا افرادی که معمولا به محصولات دارویی و بهداشتی واکنش‌های آلرژیک نشان می‌دهند، بهتر است که قبل از استفاده از هر چیزی که دارای زینک اکساید است، ابتدا با پزشک خود مشورت کنند.
زینک اکساید می‌تواند در طول زمان در بدن شما جمع شود و ممکن است مصرف یک کرم یا سایر محصولات حرفه‌ای مراقبت از پوست که حاوی این ماده است، باعث افزایش بیش از حد این ماده در بدن شما شود و به سلامت شما آسیب برساند. به همین دلیل، باید همیشه قبل از مصرف هر گونه مکمل روی اضافی یا استفاده از یک محصول موضعی زینک با غلظت بالا، با پزشک یا کارشناس سلامت خود مشورت کنید. بسیاری از بیماران نمی‌دانند که موادی که روی پوست قرار می‌گیرند اغلب می‌توانند جذب بدن شوند و لزوما به سرعت دفع نمی‌شوند.
بیشتر بخوانید: مکمل زینک چیست و چگونه باید مصرف شود؟
موارد ممنوعیت مصرف پماد زینک
اگر به روی، دایمتیکون، لانولین، روغن کبد ماهی، ژل نفتی، پارابن، روغن معدنی یا موم زنبور عسل حساسیت دارید، نباید از پماد زینک اکساید استفاده کنید.
علاوه بر این، نباید فراموش کنید که زینک اکساید موضعی عفونت باکتریایی یا قارچی را درمان نمی‌کند. بنابراین، در صورت داشتن هر گونه علائم عفونت مانند قرمزی و گرمی یا ترشح ضایعات پوستی با پزشک خود تماس بگیرید.
نکته مهم دیگری که باید درباره مصرف پماد زینک اکساید بدانید این است که این پماد در برخی از مواقع بر سلامت مادران باردار یا شیرده تأثیر منفی می‌گذارد. در نتیجه، اگر باردار هستید یا در دوران شیردهی هستید، قبل از استفاده از این دارو با پزشک مشورت کنید.
مصرف پماد زینک اکساید با داروی خاصی تداخل ندارد. با وجود این، بهتر است که موقع مراجعه به پزشک هر نوع داروی گیاهی و شیمیایی که مصرف می‌کنید به علاوه سابقه واکنش‌های آلرژیک خود را به او اطلاع دهید تا با توجه به آن مصرف یا عدم مصرف پماد زینک را به شما توصیه کند.
کلام آخر
زینک ماده معدنی مفیدی برای سلامت پوست و ترمیم زخم‌ها است. به همین علت، در بسیاری از موارد برای درمان بیماری‌های پوستی از قبیل آکنه مصرف محصولات حاوی روی توصیه می‌شود. یکی از این محصولات پماد زینک اکساید است. این پماد به محافظت از پوست در برابر آفتاب سوختگی، درمان آکنه، جای جوش و جای زخم، جلوگیری از عفونت باکتریایی پوست، مقابله با اثرات افزایش سن و پیری، بهبود بافت پوست و افزایش کلاژن و الاستین آن، درمان تحریکات پوستی به ویژه در نوزادان و رفع تیرگی پوست کمک می‌کند. با وجود این، نباید از پماد زینک به صورت خودسرانه استفاده کرد.
استفاده از این مکمل پوستی باید با مشورت پزشک و کارشناس متخصص باشد. موقع مراجعه به پزشک متخصص پوست باید فهرستی از داروهایی که مصرف می‌کنید اعم از گیاهی و شیمیایی به علاوه سابقه واکنش‌های آلرژیک و سوابق پزشکی خود را در اختیار او بگذارید. پزشکی متخصص و باتجربه می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین نوع این محصول را تهیه کنید. او می‌تواند دوز مصرفی این مکمل به علاوه بهترین روش مصرف پماد زینک را به شما آموزش دهد تا پوستی سالم و شاداب داشته باشید و از عوارض مصرف این پماد دور بمانید.