شاخص توده بدنی ابزاری است که پزشکان و کارشناسان سلامتی از آن برای تخمین زدن وضعیت بدن استفاده می‌کنند. ارزیابی بی ام آی بدن به شناسایی عوامل خطرآفرین برای سلامت فرد کمک می‌کنند. احتمالا از خود می‌پرسید که شاخص توده بدنی چیست و چگونه آن را محاسبه می‌کنند. در ادامه، به این سؤالات پاسخ می‌دهیم.
تعریف شاخص توده بدنی یا BMI
قبل از اینکه توضیح بدهیم که bmi چیست، باید بدانید که این اصطلاح مخفف چیست؟
BMI مخفف «Body Mass Index» به معنای شاخص توده بدنی است. بی ام آی بدن یک ابزار غربالگری پزشکی محسوب می‌شود که نسبت قد به وزن فرد را اندازه‌گیری می‌کند تا میزان چربی بدن را تخمین بزند. در بیشتر افراد شاخص توده بدنی با چربی بدن ارتباط دارد. هر چه این عدد بیشتر باشد، احتمال اینکه چربی بدن شما بیشتر باشد، افزایش می‌یابد. البته، این شاخص همیشه و به‌تنهایی کاربردی ندارد. پزشکان و کارشناسان سلامتی از این شاخص در کنار سایر ابزارها و آزمایش‌های مربوط به وضعیت سلامتی استفاده می‌کنند تا خطرات و بیماری‌هایی که او را تهدید می‌کنند، بشناسند.
چربی زیاد بدن می‌تواند به بیماری قلبی، سکته مغزی و دیابت نوع ۲ منجر شود. چربی کم بدن نیز باعث سوءتغذیه می‌شود. فقط میزان مناسبی از چربی بدن به ویتامین‌ها و مواد معدنی کمک می‌کند تا وارد بدن شوند. این میزان منبع انرژی مورد نیازتان را هم تأمین می‌کند و به حفظ دمای متعادل بدن و محافظت از اعضای بدن کمک می‌کند.
فرمول محاسبه شاخص توده بدنی
سؤال بعدی که افراد بعد از آشنایی با بی ام آی بدن می‌پرسند، این است که شاخص توده بدنی چگونه محاسبه می شود؟
نحوه محاسبه شاخص توده بدنی به این صورت است که وزن خود را تقسیم بر مجذور قدر می‌کنید. به عنوان مثال، اگر وزن شما ۷۰ کیلوگرم و قدتان ۱.۷۳ متر است، برای محاسبه bmi باید این مراحل را طی کنید:
- مجذور قد: ۲.۹۹= ۱.۷۳ * ۱.۷۳
- ۷۰ تقسیم بر ۲.۹۹ برابر است با ۲۳.۴۱.
نتیجه این فرمول با ۱ رقم اعشار نشان داده می‌شود. بنابراین، شاخص بی ام آی بدن شما ۲۳.۴ است. واحد بی ام آی بدن در کودکان صدک نامیده می‌شود که در ادامه درباره آن بیشتر توضیح می‌دهیم.
خرید آنلاین انواع مولتی ویتامین بدنسازی برای ورزشکاران
جدول تحلیل شاخص توده بدنی بزرگسالان
نتایج شاخص توده بدنی هر فرد نشان می‌دهد که وضعیت بدن او چگونه است. بر این اساس، جدول تناسب قد و وزن Bmi در بزرگسالان ترسیم می‌شود. تحلیل مشخصات شاخص توده بدنی در افراد مختلف به این ترتیب است: اگر بی ام آی بدن:
- زیر ۱۸.۵ باشد یعنی شما در محدوده کم‌وزنی هستید.
- بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ باشد یعنی شما در محدود وزن سالم قرار دارید.
- بین ۲۵ تا ۲۹.۹ باشد یعنی شما در محدوده اضافه وزن هستید.
- ۳۰ یا بیشتر باشد یعنی شما در محدوده چاقی هستید.
پیشنهاد می کنیم این مطلب را هم بخوانید: روش های افزایش حجم عضلات
شاخص توده بدنی کودکان
محاسبه شاخص توده بدنی در کودکان و نوجوانان با بزرگسالان کمی تفاوت دارد. برای تعیین شاخص bmi کودکان و نوجوانان در سنین ۲ تا ۱۸ سال، علاوه بر قد و وزن، سن و جنسیت نیز در نظر گرفته می‌شوند. همان‌طور که گفتیم واحد محاسبه بی ام آی کودکان صدک نام دارد. عدد صدک نشانه شاخص توده بدنی کودکان و نوجوانان هم‌سن و هم‌جنس است. به طور مثال، یک دختر در صدک ۷۵، نسبت به ۷۵ دختر از ۱۰۰ دختر هم‌سن خود وزن بیشتری دارد.
بر اساس شاخص توده بدنی کودکان یا نوجوانان، قرار گرفتن در:
- صدک دوم یا پایین‌تر به معنای کمبود وزن است.
- بین صدک ۲ و ۹۱ به معنای وزن مناسب است.
- صدک ۹۱ یا بالاتر به معنای اضافه وزن است.
- صدک ۹۸ یا بالاتر به معنای اضافه وزن شدید است.
اگر نگران وزن فرزندتان هستید به پزشک عمومی اطفال مراجعه کنید. او می‌تواند بر اساس شاخص توده بدنی فرزندتان، سبک زندگی سالم را به شما پیشنهاد دهد.
پیشنهاد می کنیم این مطلب را هم بخوانید: بهترین روش عضله سازی با رژیم و ورزش صحیح
شاخص توده بدنی ورزشکاران
به طور کلی، شاخص توده بدنی ابزاری فوق‌العاده است اما این ابزار برای همه به‌ویژه کسانی که از نظر بدنی فعال یا ورزشکار هستند، کاربرد ندارد. اندازه‌گیری شاخص bmi به‌تنهایی برای این افراد ممکن است نتایج نادرستی را نشان دهد زیرا ورزشکاران در مقایسه با افراد عادی توده عضلانی بیشتری دارند.
از آن گذشته، ورزشکاران به‌ویژه مردان ورزشکار در مقایسه با افراد عادی درصد چربی بدنی کمتری دارند. برای مردان، میانگین درصد چربی بدن ۱۸ تا ۲۴ درصد (۶ تا ۱۳ درصد برای ورزشکاران) است. در زنان نیز این محدوده بین ۲۵ تا ۳۱ درصد (۱۴ تا ۲۰ درصد برای ورزشکاران) قرار دارد.
آگاهی از تفاوت میان شاخص توده بدنی و درصد چربی بدن به ورزشکاران کمک می‌کند تا وضعیت بدن خود را بهتر بشناسند. برای تشخیص چربی بدن ورزشکاران باید از روش‌های سنجشی ویژه و کارشناسان تناسب اندام کمک گرفت. روش‌های دیگر مانند اسکن DEXA یا وزن کردن زیر آب توسط کارشناسان سلامتی نیز می‌تواند به سنجش درصد چربی و شاخص توده بدنی ورزشکاران کمک کند. برای خرید مکمل بدنسازی اصل و اورجینال می توانید به راحتی از داروخانه آنلاین دارولاین سفارش دهید.
شاخص توده بدنی ایده آل چیست؟
جدول شاخص توده بدنی و معیارهای آن به دلایل مختلف محدودیت‌هایی دارد. به همین علت، نمی‌توان برای همه یک تجویز داشت. برای بیشتر بزرگسالان، شاخص توده بدنی راه خوبی جهت به دست آوردن محدوده وزن سالم است. بااین‌حال، همیشه شاخص bmi درباره اضافه وزن یا چاقی فرد حرف آخر را نمی‌زند. هنگام قضاوت درباره وزن یک فرد باید مسائل دیگری را هم در نظر گرفت.
فردی که بی ام آی بدن او بالاست، توسط کارشناسان بهداشتی و پزشکان ارزیابی می‌شود تا عواملی دیگر نظیر درصد چربی بدن، اندازه دور کمر، رژیم غذایی و سابقه بیماری‌های خانوادگی او نیز در نظر گرفته شوند. بر این اساس، در نهایت می‌توان گفت که وزن یک فرد و شاخص توده بدنی او ایده‌آل است یا خیر.
بیشتر بخوانید: معرفی انواع مکمل بدنسازی و کاربرد آن ها
کلام آخر
شاخص توده بدنی تغییرات طبیعی در شکل بدن را می‌سنجد و محدوده وزنی مناسب برای قد و وزنی خاص را مشخص می‌کند. البته، این روش ارزیابی به‌تنهایی کافی نیست، بلکه باید سایر عوامل مربوط به سلامت فرد را هم در نظر گرفت. به طور مثال، شاخص توده بدنی در کودکان و نوجوانان با بزرگسالان متفاوت است. این شاخص در ورزشکاران هم کاربرد دیگری دارد.
برای محاسبه bmi می‌توانید خودتان ماشین حساب بردارید یا اینکه از ابزارهای آنلاینی که برای تعیین این شاخص طراحی شده‌اند، استفاده کنید. به‌هرحال، این نتیجه را باید پزشک با توجه به وضعیت بدن و سلامتی شما ارزیابی کند.