کمبود یا فقر آهن در بدن همواره با مشکلاتی همراه خواهد بود که زندگی را دشوار می‌سازد. به همین علت، پزشکان توصیه می‌کنند تا همیشه زیر نظر پزشک میزان آهن موجود در خون خود را در حدی متعادل نگه دارید. یکی از راه‌ها برای تأمین آهن خون تزریق آمپول فرینجکت (Ferinject) است. برای اینکه از داروی فرینجکت به درستی استفاده شود نیز بیماران و متخصصان باید با جزئیات آن آشنا باشند. در این مقاله، درباره آمپول آهن فرینجکت، مزایا، عوارض و روشهای مصرف آن توضیح می‌دهیم.
آمپول فرینجکت چیست؟
آمپول فرینجکت دارویی برای درمان کمبود آهن و کم خونی است که به صورت تزریقی مصرف می‌شود. برای ساخت این دارو از کربوکسی‌مالتوز آهن استفاده شده و پزشکان مصرف آن را به صورت تزریق درون وریدی تجویز می‌کنند. ویال فرینجکت محلولی به رنگ قهوه‌ای تیره و غیرشفاف است که در کشورهای مختلف تولید می‌شود. به عنوان مثال، این دارو در سوئیس توسط شرکت Vifor Fresenius Medical Care Renal Pharma تولید می‌شود. در ایران نیز تولید این دارو بر عهده شرکت داروسازی سبحان است و با نام تجاری «آمپول آهن فریک کربوکسی مالتوز سبحان» به فروش می‌رسد.
هر میلی‌لیتر از این ویال حاوی کربوکسی مالتوز آهن معادل ۵۰ میلی‌گرم آهن است. همچنین، یک میلی‌لیتر از این دارو همراه با حداکثر ۵.۵ میلی‌گرم یا ۰.۲۴ میلی‌مول سدیم تزریق می‌شود.
موارد مصرف آمپول فرینجکت (Ferinject)
آمپول فرینجکت در چنین مواردی تجویز می‌شود:
- درمان کم خونی (فقر آهن)
- کاهش میزان آهن بدن افراد
- جذب آهن به طور ضعیف توسط بدن فرد یا عدم تحمل مکمل‌های آهن خوراکی توسط بدن او
- ابتلا به بیماری مزمن کلیوی
- ابتلا به نارسایی قلبی ناشی از کم خونی
- ناتوانی روده جهت جذب آهن موجود در مواد غذایی
- ابتلا به بیماری تالاسمی
- ابتلا به کم خونی آپلازی
نحوه عملکرد داروی فرینجکت در بدن
هموگلوبین به ماده‌ای در گلبول‌های بدن انسان گفته می‌شود که اکسیژن را از طریق جریان خون به تمام اعضا و بخش‌های بدن می‌رساند. آهن موجود در بدن انسان نیز برای تولید این ماده ضروری به کار می‌رود و بدون وجود آهن یا با وجود کاهش سطح آهن در بدن، هموگلوبین کافی تولید نمی‌شود. در نتیجه، اکسیژن به اندام‌ها و بخش‌های مختلف نرسیده و عملکرد آنها را با اختلال مواجه می‌سازد. برای رفع چنین مشکلی، مکمل‌های آهن خوراکی تجویز می‌شوند اما بدن برخی از افراد قادر به تحمل این مکمل‌ها به صورت خوراکی نیست یا جذب آهن از طریق سیستم گوارش آنها به اندازه کافی سریع نیست. به همین دلیل، برای چنین افرادی آمپول آهن فرینجکت تجویز می‌شود. آهن موجود در این داروی تزریقی به سرعت و ظرف مدت ۱۵ دقیقه وارد جریان خون فرد می‌شود. پس از آن، ترانسفرین آن را جذب می‌کند تا در مغز استخوان به ماده مورد نیاز برای انتقال اکسیژن یا همان هموگلوبین تبدیل شود.
مزایا و فواید آمپول فرینجکت
- تاثیر سریع‌تر نسبت به قرص آهن: قرص‌های آهن باید در مدت زمان بیشتری به طور منظم مصرف شوند تا کم کم ذخایر آهن مورد نیاز بدن برای تولید هموگلوبین را تأمین کنند. در عوض، با تزریق آمپول فرینجکت سطح آهن بدن با سرعت بیشتری و از طریق جریان خون جذب بدن می‌شود.
- مناسب برای افراد با کمبود شدید آهن: بدن افرادی که به بیماری‌های مختلفی از جمله تالاسمی مبتلا هستند، با فقر شدید آهن مواجه است. بنابراین، تأمین آهن از طریق مواد غذایی یا مکمل‌های خوراکی نمی‌تواند نیاز بدن آنها را به طور کامل و در زمان مقتضی برطرف سازد. در نتیجه، برای آنها داروی آهن فرینجکت به صورت تزریقی تجویز می‌شود. معمولاً با یک یا دو بار مصرف این آمپول سطح آهن بدن افراد به سطح متعادلی می‌رسد.
- کاهش مشکلات گوارشی ناشی از مکمل‌های خوراکی : برخی از افراد با مصرف مکمل‌های آهن خوراکی عوارضی مانند یبوست، درد معده یا حالت تهوع را تجربه می‌کنند. از آنجایی که داروی فرینجکت از طریق جریان خون جذب بدن می‌شود، می‌تواند مشکلات گوارشی چنین افرادی را کاهش دهد.
- مناسب برای شرایط خاص پزشکی: بدن برخی افراد مانند افراد با جذب ضعیف آهن یا کسانی که به بیماری‌های التهابی مبتلا شده‌اند، همواره با فقر آهن مواجه است. چنین افرادی مجبور می‌شوند که داروهای آهن تزریقی را چندین بار مصرف کنند اما با یک یا دو مرتبه تزریق آمپول فرینجکت، آهن مورد نیاز این افراد به سرعت تأمین می‌شود و مجبور به تزریق‌های همیشگی نخواهند بود.
قیمت آمپول فرینجکت چقدر است؟
قیمت ویال فرینجکت بسته به ایرانی و خارجی بودن آن متفاوت است. همچنین، این دارو را می‌توانید به صورت آزاد یا با بیمه تأمین اجتماعی خریداری کنید که در صورت خرید همراه با بیمه، قیمت آن با تخفیف خواهد بود. در حال حاضر، قیمت آمپول فرینجکت به این ترتیب است:
- قیمت آمپول فرینجکت با بیمه تامین اجتماعی: با تخفیف نزدیک به ۴۰ درصد یا بیشتر
- قیمت آزاد آمپول فرینجکت: ۱۹۲۱۸۰۰۰ ریال
توجه: آخرین آپدیت قیمت‌ها: آذر 1403
نحوه تزریق آمپول فرینجکت
روش های تزریق (تزریق وریدی یا عضلانی(
تزریق فرینجکت به صورت وریدی و تزریق در رگ انجام می‌شود. معمولاً این دارو را در سرم نمکی ترکیب می‌کنند تا به آرامی تزریق شود.
توصیه‌های قبل، حین و بعد از تزریق
این تزریق باید حتماً زیر نظر پزشک و به آرامی طی ۱۵ دقیقه تا حتی چند ساعت انجام شود. بعد از آن نیز پزشک یا کارشناس مراقبت‌های بهداشتی باید شرایط جسمانی فرد را زیر نظر داشته باشد تا با عوارض احتمالی آن مقابله شود.
نکات مربوط به تجهیزات و محیط تزریق
در حال حاضر، همه مراکز درمانی و بیمارستان‌ها امکان تزریق این دارو را دارند. بنابراین، برای تزریق این ویال وریدی باید به یک درمانگاه، مرکز درمانی یا بیمارستان معتبر مراجعه کنید و از تزریق آن توسط افراد فاقد مجوز خودداری شود. همچنین، تزریق این آمپول در خانه ممنوع است.
عوارض آمپول فرینجکت
- واکنش‌های حساسیتی یا آلرژیک شدیدتر از قبیل تنگی نفس، متورم شدن گلو یا بخشی از صورت یا تمام آن و شوک آنافیلاکتیک
- سردرد
- مشکلات گوارشی شامل یبوست یا اسهال در برخی از افراد
- افزایش فشار خون
- احساس گرگرفتگی
- افزایش آنزیم‌های کبدی
- ظاهر شدن جوش‌هایی روی پوست
- خواب آلودگی
آمپول فرینجکت برای چه کسانی مناسب نیست؟
برخی از افراد به دلایل شرایط جسمانی یا بیماری‌هایی که دارند، نباید آمپول فرینجکت دریافت کنند. در ادامه، با دسته‌بندی افرادی که تزریق فرینججکت برای آنها مناسب نیست، آشنا می‌شوید.
آمپول فرینجکت در دوران بارداری و شیردهی
در دوران بارداری و شیردهی مصرف آمپول آهن فرینجکت باید زیر نظر پزشک متخصص باشد زیرا ممکن است برای مادر و جنین یا نوزاد عوارضی در پی داشته باشد. بنابراین، پزشک متخصص باید پس از ارزیابی مزایا و عوارض این دارو برای مادر و فرزند، مصرف یا منع مصرف آن را تجویز کند. معمولاً اگر این دارو برای مادران باردار تجویز شود، این تجویز برای سه ماهه اول بارداری است.
آمپول فرینجکت در کودکان
برای تأمین نیاز بدن کودکان به آهن باید مقدار آن توسط پزشک متخصص ارزیابی و تعیین شود. بااین‌حال، معمولاً این دارو را برای کودکان کمتر از ۱۴ سال تجویز نمی‌کنند یا تجویز آن در شرایط بسیار خاص، به طور مستقیم و زیر نظر پزشک متخصص با توجه به شرایط یک کودک خواهد بود.
آمپول فرینجکت برای افراد دارای حساسیت به آهن
این دارو به افرادی که بدن آنها نسبت به آهن و داروهای مانند آن حساسیت نشان داده، توصیه نمی‌شود.
آمپول فرینجکت برای افراد با بیماری‌های خاص
کسانی که سابقه بیماری‌ها و مشکلاتی نظیر سکته قلبی، نارسایی کبد، بیماری‌های خونی خاص، نارسایی کلیه، عفونت‌های شدید یا اختلالات ادراری دارند، با آمپول فرینجکت درمان نمی‌شوند زیرا ممکن است بدن آنها نسبت به این دارو واکنش نامطلوبی نشان دهد.
دوز مصرفی و برنامه درمانی فرینجکت (Ferinject)
برای تزریق و تجویز دوز مناسب این دارو پزشک باید عواملی را در نظر بگیرد که وزن، شدت کمبود آهن، شرایط پزشکی فرد هستند. دوز تجویزی این دارو برای افرادی که وزن آنها کمتر از ۵۰ کیلوگرم است ۱۴ میلی‌گرم در دو دوز و برای کسانی که وزن بیش از ۵۰ کیلوگرم دارند ۷۵۰ میلی‌گرم در دو دوز خواهد بود. فاصله زمانی بین تزریقات نیز باید حداقل یک هفته باشد.
تنظیم دوز برای گروه های خاص و افرادی که در معرض خطر ابتلا به کمبود فسفات هستند و باید دوره درمانی آنها تکرار شود، زیر نظر پزشک و به صلاحدید او با توجه به شرایط جسمانی فرد خواهد بود.
جایگزین های آمپول فرینجکت
گاهی اوقات، آمپول فرینجکت برای فردی مناسب‌ترین دارو نیست. بنابراین، پزشک متخصص تصمیم می‌گیرد تا روشهای دیگری را برای تأمین آهن مورد نیاز او تجویز کند. در ادامه، با این روش‌ها بیشتر آشنا می‌شوید.
- مکمل های خوراکی آهن
مکمل‌های آهن خوراکی دسته‌ای از مکمل‌ها هستند که می‌توانید با مصرف آنها به صورت خوراکی، در مدت زمانی طولانی‌تر ذخایر آهن مورد نیاز بدن خود را تأمین کنید. مکمل‌هایی مانند فروس سولفات، فروس گلوکونات و فروس فومارات قابلیت جذب بالایی توسط بدن داشته و می‌توان آنها را برای برخی افراد تجویز کرد.
- سایر آمپول‌های تزریقی آهن
سایر آمپول‌های تزریقی نیز گاهی اوقات جایگزین آمپول فرینجکت می‌شوند. آمپول‌های آیروجت (فریک کربوکسی‌مالتوز) و ونوفر (دارای آهن ساکاروز که شکل ملایم‌تری از آهن است) نمونه‌های رایج این این آمپول‌ها هستند.
- روشهای طبیعی برای افزایش آهن
در برخی مواقع نیز پزشک روشهای طبیعی و مصرف برخی مواد غذایی را برای تأمین ذخایر آهن بدن فرد توصیه می‌کند. مواد غذایی مانند گوشت قرمز و منابع غذایی پروتئینی، برخی از میوه‌ها مانند زردآلو سبزیجاتی نظیر اسفناج و سبزیجات با برگ‌های سبز از جمله منابع طبیعی تأمین آهن مورد نیاز بدن هستند.
سؤالات متداول
آیا این آمپول برای کودکان قابل استفاده است؟
خیر. این دارو برای کودکان تجویز نمی‌شود. فقط ممکن است در برخی موارد نادرتر پزشک با توجه به شرایط کودک این دارو را با دوزهای خاص تجویز کند.
آیا می‌توان این آمپول را همزمان با مکمل های آهن دیگر استفاده کرد؟
خیر.
بعد از تزریق فرینجکت، چه زمانی تأثیر آن مشخص می‌شود؟
این آمپول بعد از تزریق بلافاصله جذب جریان خون می‌شود و در مدت زمان نسبتاً کوتاهی شاهد تأثیرات آن خواهید بود.
آیا فرینجکت تحت پوشش بیمه قرار می گیرد؟
بله.
نکات کلیدی و توصیه های پایانی
آمپول فرینجکت برای تأمین سریع‌تر منابع و ذخایر آهن در بدن تجویز می‌شود. این دارو به صورت وریدی و زیر نظر پزشک تزریق خواهد شد و تزریق آن در خانه ممنوع است. تزریق فرینجکت معمولاً از یک ربع ساعت تا گاهی چند ساعت طول می‌کشد و به صورت آهسته انجام می‌شود. این دارو باید فقط با تجویز پزشک مصرف شود و پیش و پس از تزریق نیز آزمایش خونی انجام می‌شود تا تأثیر فرینجکت بر بدن فرد ارزیابی شود.