بیماری بورگر (Buerger’s disease) که به آن ترومبوآنژئیت انسدادی یا ترومبوآنژیت اوبلیترانس (Thromboangiitis Obliterans) نیز گفته میشود، زمانی اتفاق میافتد که رگهای خونی کوچک بدن، به خصوص رگهای دست و پا متورم میشوند. بیماران ممکن است در انگشتان دست، پا یا ساق پا درد داشته باشند و این نواحی در سرما آبی رنگ میشوند. عفونت وقانقاریا در این بیماری میتواند تا ۱۶٪ از بیماران را درگیر کند که نیاز به قطع عضو خواهند داشت. بیشتر افرادی که به بیماری بورگر مبتلا میشوند، از کشورهای درحال توسعهی خاورمیانه، هند، خاور دور و مانند آن بوده و معمولاً نوعی از تنباکو (سیگار، سیگار برگ یا حتی تنباکوی جویدنی) مصرف میکنند. در این مطلب دربارهی این بیماری بیشتر میخوانید.
بیماری بورگر؛ بیماری دخانیات!
بیماری بورگر (Buerger’s disease) یک بیماری نادر شریانها و رگهای دستها و پاها است که مبتلایان به بیماری باید تحت نظر پزشک باشند.
در بیماری بورگر رگهای خونی مسدود میشوند که میتواند باعث قطع عضو در بیماران شود.
این امر جریان خون به نواحی آسیبدیده را کاهش میدهد و ممکن است در رگهای خونی، لختههای خون تشکیل شوند.
با گذشت زمان، کمبود جریان خون به بافت پوست آسیب میرساند یا آن را از بین میبرد. این آسیب میتواند منجر به عفونت و مرگ بافت بدن شود که قانقاریا نامیده میشود. بیماری بورگر معمولاً ابتدا در پاها مشاهده میشود و در مردان جوان سیگاری شایعتر است.
در نهایت ممکن است رگهای خونی دست را نیز تحت تأثیر قرار دهد. لختههای خون ممکن است در رگهای کوچک دستها و پاها تشکیل شوند.
افرادی که به بیماری بورگر مبتلا میشوند تقریباً همیشه سیگار میکشند یا از انواع دیگر دخانیات مانند تنباکوی جویدنی استفاده میکنند. ترک همه انواع دخانیات تنها راه برای جلوگیری از بیماری برگر و کاهش خطر ایجاد لخته است.
برای کسانی که سیگار را ترک نمیکنند، ممکن است جراحی برای برداشتن انگشتان دست و پا لازم باشد.
بیماری بورگر در ابتدا توسط فون وینیوارتر در سال ۱۸۷۹ میلادی کشف شد. هرچند نام این بیماری به لئو بورگر، جراح اتریشی – امریکایی داده شده که در سال ۱۹۰۸ میلادی یافتههای پاتولوژیک گستردهای از اندامهای قطع شدهی مبتلایان به بیماری به آن منتشر کرد. محدودهی سنی معمول برای بروز بیماری بورگر ۲۰ تا ۵۰ سال است و این اختلال بیشتر در مردان سیگاری یافت میشود.
علائم بیماری بورگر، از علائم اولیه بیماری بورگر تا احتمال مرگ
علائم اولیهی بیماری بورگر شامل درد شدید در پاها و بازوها است. این درد زمانی رخ میدهد که بدن در حال استراحت باشد. علائم پیشرفتهی بیماری بورگر به آرامی و با گذشت زمان ایجاد میشوند.
علائم اولیه
- علائم اولیهی این بیماری عبارتاند از:
- درد دست یا پا (احساس سوزش یا خارش)
- زخم روی انگشتان پا یا انگشتان دست
- درد مچ پا، پا یا ساق پا هنگام راه رفتن
- سندرم رینود (کاهش قابل ملاحظهی جریان خون در دست و پا)
- تغییر رنگ یا بافت پوست
علائم پیشرفته
علائم پیشرفتهی بیماری بورگر (Buerger’s disease) ممکن است پس از مدتی ابتلا به آن رخ دهند. این علائم عبارتاند از:
- گرفتگی عضلات
- لخته شدن خون در رگهای خونی
- قرمز، آبی یا رنگپریده شدن انگشتان دست یا پا
- سردی یا بیحسی شدید پاها یا دستها
- قانقاریا
- زخمهای پوستی
باید توجه داشت که بیماری بورگر با بیماریهای مشابهی مانند آترواسکلروز و اسکلرودرما تفاوت دارد. این بیماریها که بیماری عروق محیطی (PVD) نامیده میشوند، گستردهتر است و بسیاری از مشکلات و بیماریهای عروقی یا گردش خون را توصیف میکنند. به طور مثال بیماری آترواسکلروز میتواند شریانها (که خون را از قلب به اندامها میآورند)، وریدها (که خون ناخالص را از اندامها به قلب میآورند) یا عروق لنفاوی را تحت تأثیر قرار دهد یا مثلاً اسکلرودرمی یک اختلال خودایمنی است که میتواند باعث ضخیم شدن و سخت شدن پوست و همچنین تأثیر بر رگهای خونی، عضلات، استخوانها و اندامهای داخلی شود اما بیماری بروگر رگهای خونی کوچکتر بدن، به ویژه زیر زانو و بازوها را تحت تأثیر قرار میدهد.
علت بیماری بورگر و عوامل خطر
علت دقیق بیماری بورگر (Buerger’s disease) ناشناخته است. این بیماری به شدت با مصرف دخانیات مرتبط است. تصور میشود که مواد شیمیایی موجود در تنباکو ممکن است به پوشش رگهای خونی آسیب برساند. درواقع، اکثر مبتلایان به بیماری بورگر، سیگاریهای افراطی هستند اما برخی موارد در بیمارانی نیز که به طور متوسط سیگار میکشند، رخ میدهد. موارد دیگری نیز در مصرفکنندگان تنباکوی بدون دود گزارش شده است. فرض بر این است که بیماری بورگر یک واکنش «خودایمنی» (واکنشی که در آن سیستم ایمنی بدن به بافتهای خود بدن حمله میکند) است که توسط برخی از ترکیبات تنباکو ایجاد میشود.
بزرگترین عامل خطر برای بیماری بورگر، سیگار کشیدن یا استفاده از هر نوع تنباکو است. این بیماری میتواند در افرادی که سیگار و قلیان میکشند، سیگار برگ مصرف میکنند و تنباکو میجوند، رخ دهد. میزان ابتلا به بیماری بورگر در مناطقی از مدیترانه، خاورمیانه و آسیا که سیگار کشیدن زیاد رایج است، بیشتر گزارش میشود.
برخی تحقیقات نشان میدهند که مصرف طولانی مدت ماری جوانا که به آن شاهدانه نیز گفته میشود، خطر مشکلات رگهای خونی مشابه بیماری بورگر را افزایش میدهد. از دیگر عوامل خطر بیماری بورگر میتوان به جنسیت (در مردان جوان سیگاری شایعتر است) و داشتن سن کمتر از ۴۵ سال اشاره کرد.
عفونت طولانی مدت لثه در دهان نیز ممکن است خطر را افزایش دهد اما برای تأیید این ارتباط، مطالعات بیشتری لازم است تا به درک بهتری از شیوع این بیماری دست یابیم.
همچنین کارشناسان معتقدند که برخی افراد ژنهایی دارند که احتمال ابتلا به بیماری بورگر را در آنها افزایش میدهد. بنابراین ژنتیک نیز از عوامل خطر این بیماری محسوب میشود.
تشخیص بیماری بورگر
هیچ آزمایشی نمیتواند به طور قطعی ابتلا به بیماری بورگر را تأیید کند اما معمولاً این بیماری را با رد کردن بیماریهای شایعتر مانند لوپوس تشخیص میدهند. به این منظور از آزمایشهای تشخیصی زیر استفاده میشود:
- آزمایش خون: بیماریهایی مانند اسکلرودرمی، لوپوس، اختلالات لخته شدن خون و دیابت را رد میکند.
- تست آلن: جریان خون شریانها به دستها را بررسی میکند.
- شاخص مچ پا و بازو (ABI): جریان خون شریانهای پاها و دستها را ارزیابی میکند.
- آنژیوگرافی: اسکن با استفاده از توموگرافی کامپیوتری یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی، میتواند وضعیت شریانها را نشان دهد. همچنین ممکن است برای دید بهتر، آنژیوگرافی با استفاده از رنگ کنتراست انجام شود.
- سونوگرافی: از امواج صوتی استفاده میکند که میتواند هرگونه انسداد در رگهای خونی را نشان دهد.
در تشخیص بیماری بورگر، علائم میتواند شبیه به انواعی دیگر از بیماریهایی که باعث کاهش جریان خون به اندامها میشوند، باشد. این اختلالات دیگر باید با ارزیابی مناسب رد شوند زیرا درمانهای آنها به طور قابل توجهی با درمان بیماری بورگر متفاوت است.
برخی از بیماریهایی که بیماری بورگر ممکن است با آنها اشتباه گرفته شود تصلب شرایین (تشکیل پلاکهای کلسترول در شریانها)، اندوکاردیت (عفونت پوشش داخلی قلب)، انواع دیگر واسکولیت، سندرم رینود شدید مرتبط با اختلالات بافت همبند (به عنوان مثال، لوپوس یا اسکلرودرمی)، اختلالات لخته شدن خون هستند.
لازم به ذکر است که مواد دخانی مانند ماری جوانا با ابتلا به واسکولیتی مشابه بیماری بورگر یا پلی آرتریت ندوزا نیز مرتبط بوده که باید در تشخیص بیماری در نظر گرفته شوند.
آنژیوگرافی اندامهای فوقانی و تحتانی میتواند در تشخیص بیماری بورگر مفید باشد. در شرایط بالینی مناسب، یافتههای آنژیوگرافی خاصی برای تشخیص بیماری بورگر مفید هستند و به شناسایی علت بیماری بورگر کمک میکنند.
همچنین آنژیوگرافی ممکن است انسداد یا تنگی عروق را در نواحی مختلف بازوها و پاها نشان دهد.
درمان بیماری بورگر
روشهای مختلفی برای درمان بیماری بورگر وجود دارد که در ادامه با آنها آشنا میشوید.
۱. ترک کامل دخانیات
درمان اولیه و اصلی برای بیماری بورگر، ترک سیگار است. ترک انواع دخانیات، از جمله سیگار، قلیان، سیگار برگ، تنباکوی جویدنی و حتی سیگارهای الکترونیکی بسیار مهم است زیرا تنها راه اثبات شده برای جلوگیری از پیشرفت بیماری به شمار میرود. بیمارانی که به سیگار کشیدن ادامه میدهند، در مقایسه با افرادی که سیگار را ترک میکنند، خطر قطع عضو بسیار بیشتری خواهند داشت. در میان افراد مبتلا به این بیماری که به سیگار کشیدن ادامه میدهند، ۴۳٪ در کمتر از ۸ سال به یک یا چند قطع عضو نیاز دارند. حتی درمان جایگزینی نیکوتین نیز میتواند پیشرفت بیماری را تسریع کند.
۲. درمانهای دارویی
برخی از داروهایی که برای درمان این بیماری استفاده میشود، شامل موارد زیر است:
- داروهای ضد التهاب و آرتریت مانند ایلوپروست
- داروهای گشادکنندهی عروق، از جمله مسدودکنندههای کانال کلسیم
- داروهای مسکن، از جمله داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین
- آنتیبیوتیک برای مدیریت زخمهای باز، در صورت نیاز
برای انتخاب بهترین مکملهای حمایتی مناسب برای سلامت عروق و اعصاب، میتوانید از دارولاین کمک بگیرید.
۳. درمانهای جراحی
درمان جراحی برای بیماری بورگر برای موارد شدید در نظر گرفته میشود. در چنین مواردی، ممکن است مداخلات زیر انجام شود:
- عمل اندوواسکولار
- جراحی بایپس (پیوند عروق)
- سمپاتکتومی
- قطع عضو
روشهای اندوواسکولار مانند آنژیوپلاستی یا استنتگذاری برای بهبود جریان خون در رگهای آسیبدیدهی بزرگتر انجام میشود.
جراحی بایپس با هدف تغییر مسیر جریان خون در اطراف شریانهای مسدود شده برای بهبود گردش خون در اندام آسیبدیده انجام میشود. این کار با استفاده از یکی از رگهای دیگر بدن انجام میشود. اگر ایسکمی شدید (جریان خون محدود) دارید و رگ خونی مناسبی به اندازه کافی دور از انسداد وجود دارد، ممکن است جراحی بایپس در نظر گرفته شود.
عمل سمپاتکتومی شامل برش جراحی اعصاب سمپاتیک برای کاهش اسپاسم شریانی و بهبود جریان خون است. این عمل را میتوان با استفاده از روشهای کمتهاجمی انجام داد. اگرچه ممکن است در برخی از بیماران تسکین درد کوتاهمدت ایجاد کند و بهبود زخم را تسریع کند، اما هیچ فایدهی بلندمدتی برای آن تأیید نشده است. این عمل معمولاً زمانی در نظر گرفته میشود که سایر درمانها شکست خورده باشند و قطع عضو قریبالوقوع باشد.
آخرین گزینه برای عمل جراحی نیز قطع عضو است که در صورت میسر نبودن یا شکست درمانهای دیگر، به منظور جلوگیری از گسترش عفونت، عضو آسیب دیده را سریعاً حذف میکنند.
باید این نکته را به یاد داشته باشید که این مداخلات جراحی معمولاً فقط در موارد شدید در نظر گرفته میشوند.
۴. درمانهای نوین
شواهد محدودی نشان میدهد که ممکن است استفاده از سلولهای بنیادی مشتق از مغز استخوان در بهبود زخمها در بیماران مبتلا به بیماری بورگر تأثیر داشته باشد. البته هنوز کارآزماییهای بیشتری که اثربخشی درمان با سلولهای بنیادی را برای درمان بیماران مبتلا به بیماری برگر(بیماری بورگر) ارزیابی کنند، مورد نیاز است.
پیشگیری از عوارض بیماری بورگر
بهترین کاری که میتوانید انجام دهید این است که مصرف هر نوع دخانیات را متوقف کنید تا از بدتر شدن بیماری بورگر جلوگیری شود. همچنین باید از مصرف چسبهای نیکوتین و ماریجوانا خودداری کنید، زیرا این موارد ممکن است باعث ادامه یا بدتر شدن بیماری بورگر شوند و بر روند درمانی تأثیر منفی بگذارند.
حدود ۵۰٪ از افراد مبتلا به بیماری بورگر که به مصرف دخانیات ادامه میدهند، در نهایت نیاز به قطع عضو انگشت دست یا پا پیدا میکنند. افراد مبتلا به بیماری بورگر که سیگار را ترک میکنند، به ندرت نیاز به قطع عضو پیدا خواهند کرد.
سایر توصیهها عبارتاند از:
- داروهایی را که باعث سفت شدن رگهای خونی یا لخته شدن خون میشوند، مصرف نکنید.
- از سرما دوری کنید.
- از آسیب زدن بیشتر به دست یا پای آسیبدیدهی خود جلوگیری کنید.
- به مصرف هر دارویی که پزشک برای شما تجویز کرده، ادامه دهید.
- اگر علائم بیماری بورگر دارید یا علائم شما بدتر میشود، از متخصص کمک بگیرید. اگر به بیماری بورگر (Buerger’s disease) مبتلا هستید، باید معاینات منظمی را با پزشک خود انجام دهید تا از پیشرفت بیماری برگر جلوگیری کنید.
پرسشهای متداول دربارهی بیماری بورگر
آیا این بیماری واگیردار است؟
خیر، بیماری بورگر واگیردار نیست. علت دقیق بیماری بورگر ناشناخته است، اما به شدت با سیگار کشیدن و مصرف سایر دخانیات مرتبط است.
آیا این بیماری باعث مرگ میشود؟
اگرچه بیماری بورگر نادر است، اما به خصوص در موارد شدید یا درمان نشده میتواند باعث مرگ شود. این بیماری در درجهی اول رگهای خونی دستها و پاها را تحت تأثیر قرار میدهد و منجر به عوارض احتمالی مانند قانقاریا و در موارد نادر، مرگ میشود.
آیا این بیماری باعث مرگ میشود؟
همچنان که در این مقاله اشاره کردیم بیماری بورگر یکی از بیماریهای التهابی عروق خونی است که در صورت عدم تشخیص بهموقع و ادامه مصرف دخانیات میتواند به انسداد رگها، نکروز بافتی و در نهایت قطع عضو منجر شود. اگرچه مرگ مستقیم ناشی از این بیماری نادر است، اما عوارض شدید آن، از جمله عفونتهای ثانویه و آمبولی، میتواند جان بیمار را تهدید کند. بنابراین کنترل عوامل خطر و درمان زودهنگام اهمیت فراوان دارد.
آیا درمان قطعی برای بیماری بورگر وجود دارد؟
درمان قطعی بیماری برگر وجود ندارد اما ترک هرگونه دخانیات، ماریجوانا و نیکوتین بهترین راه برای جلوگیری از بدتر شدن وضعیت این بیماری است. همچنین باید از قرار گرفتن در معرض دود افراد سیگاری اجتناب شود. این بیماری حتی فقط با استعمال یک نخ سیگار در روز نیز میتواند بدتر شود.
کلام آخر
بیماری بورگر یک مشکل نادر در رگهای خونی انگشتان دست، پا، بازوها و پاها است. در حالی که میتوانید برای علائم خود دارو مصرف کنید، بهترین درمان برای بیماری بورگر ترک سیگار است. استفاده از خدمات فروش آنلاین دارو در داروخانههای آنلاینی چون دارولاین به شما کمک میکند تا راحتتر به خدمات درمانی دست پیدا کنید. به ویژه اگر برای عقبانداختن ترک سیگار دنبال بهانه هستید!
در پایان باید گفت که بیشتر افراد مبتلا به بیماری بورگر با ترک سیگار از علائم خود رهایی مییابند. از پزشک خود بخواهید که به شما در ترک سیگار کمک کند تا عوارض ناخوشایند این بیماری را تجربه نکنید و زندگی بدون دخانیات را آغاز کنید.
منابع